Radio BIR: Deset dokumentarnih emisija za ramazan

 

Džemat je osnova, temeljni topos bića Islamske zajednice i muslimana u Bosni i Hercegovini. Namjera da se donekle vizualizira ideja džemata, primarne organizacione strukture Islamske zajednice, podesiva je za novinarski koncept ”Feature stories” – tople ljudske priče. Ovim konceptualnim modelom najbolje će se izraziti sva duhovna i kulturološka raskoš bosanskog džemata, te osobena društvena raznolikost uslova u kojima se ispoljava ovdašnji vjerski život.

Sve teme upućuju na džemat i ljude koji su mu privrženi, uz kriterij regionalne zastupljenosti i teritorijalne organizacije Islamske zajednice.

• Nevres – prvi bh. ”cyber efendija”

Nevres ef. Softić imam je džamije ”Sultan Mehmed Fatih” u Donjem Kamengradu, gdje se nalazi jedan od rijetkih spomenika kulturne baštine bosanskih muslimana – musalla sultana Mehmeda Fatiha, jedina sačuvana na Balkanu.

Nevres ef. Softić istovremeno je i new media designer i apsolvent informacionih tehnologija, te koautor prvog DVD izdanja Kur'ana u Bosni i Hercegovini. Zajedno s popularnim youtuberom Ajdinom Hasanićem kreira multimedijalne sadržaje kojima nastoji širiti pozitivan utjecaj. Tako afirmišu posebnu formu ”virtualnog džemata” i svoje poruke čine globalno dostupnim.

• Omer

Omer ef. Redžić jedan je od mlađih imama angažiranih u bosanskohercegovačkom entitetu RS. Imam je Čaršijske džamije u Prijedoru, koja je na listi Nacionalnih spomenika BiH. Društveno angažiran i posvećen entuzijasta, prethodnih godina intenzivno je radio na poboljšanju društvenih prilika u Prijedoru, sarađujući s lokalnom zajednicom, promovišući ideje pomirenja i koegzistencije. Inicirao je ideju obilježavanja bajramskih blagdana na otvorenom u Prijedoru, po prvi put nakon završetka agresije.

Cijenjen je unutar prijedorske kulturne zajednice i tamošnjeg pozorišta. Sarađivao je s rediteljem Markom Misiračom u popularnoj predstavi ”Djelidba” na tekst Skendera Kulenovića, koja je dio repertoara Kamernog teatra 55.  O Omer ef. kao osebujnoj pojavi grada Prijedora govori i tamošnji kulturni djelatnik, pozorišni reditelj, glumac i dramaturg Darko Cvijetić.

Specifičan prijedorski džemat čine i šehidske duše Tomašice. Priča o najvećoj masovnoj gorobnici u Evropi nakon II svjetskog rata provlači se paralelnim tokom uz snimke na autentičnoj lokaciji.

• Treća obnova džamije u Cerskoj

Nakon što je porušena tokom Drugog svjetskog rata obnovljena je 1960. godine. Ceranska džamija srušena je i tokom agresije na Bosnu i Hercegovinu, a obnovljena 2008., da bi ponovo stradala 2014. u majskim poplavama i klizištima. Obnovljena džamija otvorena je na godišnjicu njenog stradanja u maju 2015. u prisustvu velikog broja vjernika.

Simbolizira uspravnost i ustrajnost ljudi tog kraja.

O Ceranima i Cerskoj govore džematski aktivisti i povratnici.

• Livno – imamsko poljoprivredno gazdinstvo

Mladi livanjski imami okupljeni oko Dževad ef. Hadžića iskoristili su pomoć i podršku prijatelja iz islamskog svijeta i oformili vakufsku poljoprivrednu parcelu, koja u slobodno vrijeme predstavlja razonodu njima i njihovim porodicama. Tokom poljoprivredne sezone, svakodnevno obilaze i kultiviraju plantažu industrijskog lješnjaka.

Ovaj jedinstveno organiziran medžlis prednjači i u drugim društvenim projektima, radu s mladima, posvećenošću ženskom džematu, kulturnim i socijalnim projektima.

• Šerići – džemat među oblacima

Šerići su bosansko planinsko selo nedaleko od Zenice, čuveno po brojnim svršenicima Gazi Husrev-begove medrese i velikom broju vakifa. Raniji sistem prokazivao je tradicionalni i konzervativni stil življenja u Šerićima, posebno očigledno u dokumentarnom filmu ”Selo u magli” Vuka Janića.

Rijaset islamske zajednice u Bosni i Hercegovini 2015. godine je po prvi put pokrenuo akciju organizovanog prikupljanja zekata na poljoprivredne proizvode.  U Šerićima je u dva dana prikupljeno oko 15 tona različitih poljoprivrednih artikala, većnom krompira zatim luka, mrkve, graha, jabuka i dr.

Medžlis islamske zajednice je kompletan iznos zekata iz džemata Šerići uručio Gradskoj narodnoj kuhinji u Zenici, a Grad Zenica je u dogovoru sa Medžlisom islamske zajednice obezbjedio prijevoz navedenih poljoprivrednih artikala.

O Šerićima, ljudima i događajima u tom kraju pripovijedali bi njihovi stanovnici.

• Godišnjica obnove banjalučke Ferhadije

Obnovljena banjalučka Ferhadija predstavlja jednu od najvećih pobjeda Islamske zajednice u bosni i Hercegovini. Njena obnova i svečanost otvorenja svojevrsan su doprinos zbližavanju i pomirenju ljudi. Banjalučko muftijstvo tim je povodom promovisalo prijevod Kur'ana na ćirilici odnosno “Koran”, Miće Ljubibratića Hercegovca, u izdanju “El-Kalema” Izdavačkog centra Rijaseta Islamske zajednice BiH i Muftijstva banjalučkog.

Osvrtom na veličanstvenu svečanost i zahtjevan organizacijski poduhvat, uz razgovor s muftijom dr. Osmanom Kozlićem, osvijetljena je godišnjica postojanja obnovljene Ferhadije, duhovnog i kulturnog središta Banja Luke.

• Romski džemat ”Skela”

Projekat izgradnje mesdžida s munarom u Romskom naselju Skela, džemat Kuprešani Jajce, jedinstven je u Bosni i Hercegovini. U ovom naselju žive isključivo pripadnici romske populacije, najveće nacionalne manjine u Bosni i Hercegovini, a izgradnja mesdžida s munarom predstavlja aktivnost na polju unaprijeđenja statusa romske populacije unutar Medžlisa IZ-e Jajce i Islamske zajednice u cjelini.

O uslovima organizacije vjerskog života jajačkih Roma, govore mještani MZ Skela.

• Imam ”na daljinu”

Sadmir. ef. Mustafić imam je, hatib i muallim u povratničkom Medžlisu Islamske zajednice Trebinje u južnoj Hercegovini. Početkom agresije na R BiH, Bošnjaci građani Trebinja su protjerani, a sve džamije i objekti islamske sakralne arhitekture u cjelosti su porušeni. Svoje utočište trebinjski Bošnjaci našli su širom Zapadne Evrope.

Za vrijeme ljetnog godišnjeg odmora borave u svom gradu, kada se intenziviraju vjerske i kulturne manifestacije. U ostatku godine, trebinjski imam vjerski i kulturni život organizira okružen tek nekolicinom povratnika, u specifično otežanim uslovima, brinući da očuva komunikaciju i vezu s udaljenim džematlijama, tvoreći tako neobičan džemat koji egzistira, organizuje se i djeluje ”na daljinu”.

• Od ratne hafiske dove do Škole hifza

Hafiz Sadrudin ef. Išerić prvi je hafiz koji je tu časnu titulu stekao u vrijeme opsade Sarajeva i agresije na Bosnu i Hercegovinu. Danas je imam i hatib jedne od najmonumentalnijih sarajevskih i bosanskohercegovačkih džamija, Careve džamije. I dalje vodi brigu o memorisanju Kur'ana Časnog.

Priča o hafizu Išeriću, priča je i o Školi hifza Kur'ana, koju kroz posebno organiziran edukativni program pohađaju desetine sarajevskih mališana i starijih.

• Ramazanski koncert Sarajevske filharmonije

Sarajevska filharmonija je prvi profesionalno organizovan simfonijski orkestar u Bosni i Hercegovini, s decenijskom tradicijom priređivanja Ramazanskog koncerta. Na taj način sarajevski i bosanskohercegovački umjetnici i muzičari iskazuju radost dočeka ovog blagoslovljenog mjeseca.

O historijatu i važnosti Ramazanskog koncerta Sarajevske filharmonije govore njen direktor Samir Lokvančić, dirigentica Samra Gulamović, prof. dr. Tomislav Išek te prof. Dževad Šabanagić.